You are here

Zie... daar komt de trein in Sint-Lambrechts-Herk

Description

De oudste spoorlijn op Limburgs grondgebied is het traject van Landen naar Sint-Truiden. Deze verbinding werd in gebruik genomen in 1839. Verscheidene Limburgse parlementairen waren van oordeel dat er nu spoedig via het spoor een doorsteek zou tot stand gebracht worden met de Kempen. De zakelijkheid gebood echter dat er prioritair een aansluiting diende voorzien te worden met het centrum van Limburg. In 1844 was de studie van het voorontwerp van de verlenging van de lijn van Sint-Truiden tot Hasselt rond. De wet van 16 mei 1845 zou voor de lijn Landen-Hasselt de lang verhoopte oplossing brengen, zo meende men in Hasselt. Dat was echter buiten de waard gerekend: het prijskaartje viel immers hoger uit dan verwacht. Omwille van besparingsredenen werd in eerste instantie voor een enkel spoor gekozen met twee stopplaatsen, Alken en Kortenbos. Een ontdubbeling van het spoor zou later volgen. De maatschappij die de concessie van de baan in de wacht had gesleept, overwoog vooral te economiseren op de grondwerken en op de materialen van de bruggenbouw. Een voorbeeld: de hoogste opvulling die in de Herkvallei diende gerealiseerd te worden bedroeg tien meter (op de grens van Sint-Lambrechts-Herk met Alken).

 

De onteigeningsprocedure werd gestart op 22 september 1845. Verscheidene grootgrondbezitters konden niet akkoord gaan met de voorgestelde vergoeding en spanden een proces in tegen de spoorwegmaatschappij. Het aanslepen van al deze rechtsgedingen bracht uiteraard een aanzienlijke vertraging in de uitvoering van de werken met zich mee. De arbeiders die deze grondwerken moesten uitvoeren werden gerekruteerd in de landbouwersgezinnen van de onmiddellijke omgeving. Op het grondgebied van Sint-Lambrechts-Herk moesten niet enkel tonnen grond uitgegraven en verplaatst worden, maar dienden bovendien over een afstand van twee kilometer drie bruggen te worden aangelegd. De werkzaamheden verliepen niet zonder ongevallen. Zo stortte op 17 april 1846 een voorlopige brug aan de Vorststraat in. "Drij of vier personen zijn werkelijk gekwetst. Heden vernemen wij dat de toeziener in perijkel is van sterven, wijl men hem gisteren zijne kerkregten bediend heeft", aldus een krantenbericht uit die tijd. In juni was de bedding al in die mate afgewerkt dat kon gestart worden met het leggen van de rails. Toch leek op de werf niet alles te verlopen naar plan. Aldus een ander persbericht van 1 mei 1846: "Hier loopen allerlei geruchten nopens de verigte werken voor den nieuwe ijzeren spoorbaan: volgens het gevoelen van kundige werklieden laten dezelve veel te verlangen, onder welke men bezig is met eenen tunnel te graven, op sommige plaetsen is neergezakt, en dat meer dan een op het gebergte staende gebouw begint te barsten. Men zegt dat in den nacht van zondag tot maendag voorleden een der ondermijners door eenen instorting van aerde is gedood." De overbrugging over de Herk was bijna voltooid, toen op 23 september 1846 de tien meter hoge dijk plots vier meter inzakte in een mulle turflaag die tot tegen het bruggenhoofd werd gedrukt. Een bruggenhoofd was ingestort en de bedding was drie meter weggezakt over een lengte van vijfenveertig meter en een breedte van vijftien meter, met de zoveelste vertraging als gevolg. Toch vond de officiële inhuldiging van het traject Hasselt – Sint-Truiden plaats op 12 juli 1847. Als gevolg van de laatstgenoemde verzakking van de brug te Sint-Lambrechts-Herk kon de lijn slechts tot Alken in gebruik genomen worden. De bruggen werden in de loop van 1847 hersteld, zodat de spoorweg over zijn ganse lengte op 8 december van dat jaar opengesteld werd.

 

In 1937 werd er ook een treinhalte voorzien voor de Herkenaren ter hoogte van de Paenhuisstraat. Dagelijks stapten hier een tiental personen op die in de mijn gingen werken. Ook jongeren die in Hasselt school liepen maakten gebruik van het openbaar vervoer. Een stationsgebouw is er nooit gekomen, een toegangsweg evenmin. De reizigers klommen omhoog langs de berm tegen de (nog bestaande) spoorbrug en wachtten boven op het talud tot het logge gevaarte aankwam. Zodra de trein stil stond riep de conducteur met luide stem: "Herck Saint-Lambert, Sint-Lambrechts-Herk!" Naast het spoor was een klein betonnen afdakje voorzien om zich te beschermen tegen wind en regen. Bij ontij gingen de reizigers schuilen bij de familie Reekmans die naast de brug woonde. Op het eind van de Tweede Wereldoorlog werd de brug in de Paenhuisstraat opgeblazen. Dit was het werk van de gewapende weerstand. Toen tijdens de Tweede Wereldoorlog de nood aan brandstof zich het scherpst liet gevoelen, maakten de rakkers uit de buurt hun opwachting aan het spoor. Zij raapten gemiddeld een half emmertje halfverbrande kooltjes op die door de rooster van de stoomlocomotief op het spoor terechtkwamen. De gelukzak die een relatief grotere klomp steenkool kon in de wacht slepen werd door zijn soortgenoten met afgunstige ogen bekeken. In 1958 verdween de treinhalte van Sint-Lambrechts-Herk.

 

Uit: Sint-Lambrechts-Herk / Warm aanbevolen, pp. 104-105.

Fiche

Datering: 

Referenties

Sint-Lambrechts-Herk / Warm aanbevolen (2011)
Titel: 

Sint-Lambrechts-Herk / Warm aanbevolen (2011)

Ondertitel: 
Vroeger en nu
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
2011

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...