You are here

Description

In het tijdschrift 'De Klaroen' (KSA Stevoort) uit 1954 vonden we volgende bijdrage over het Stevoorts dialect.

"In dit artikel worden een aantal typisch Stevoortse woorden bijeengebracht. Het gaat hier niet over woorden van het A.B.N. die op zijn Stevoorts uitgesproken worden. Zeer vele worden ook in andere omliggende dorpen aangetroffen in hun gewesttaal, maar hebben er meestal ook het eigen accent van. Het is onmogelijk of erg moeilijk om al die woorden neer te schrijven zoals ze uitgesproken worden. Om hierin wat orde te brengen heeft de auteur ze ingedeeld in drie klassen.

1. Woorden die in Stevoort uitgesproken worden zoals ze geschreven worden, of beter gezegd we kunnen ze schrijven en direct als we ze lezen vatten we de betekenis ervan:

koeieneren, traiteren, kletske, poempernichel, kebabbel, klits, schammedodder, scherminkel, mankeliek, finkelhout, besmoeselen, kertes, stattel, bebber, hampel, spedder, kwaddel, biestig, slirp, krek, kretske, enselen, knepselen, kastaar, fokkederen, smodderen, gereddel, grellig, tegriest, kweddel, stollesteren, kamezool, terwjaas.

2. Woorden die alleen maar bij benadering leesbaar neer te schrijven zijn. De echte diepe betekenis is zoals de vorige, alleen uit te drukken met een heel ander Vlaams woord, doch bij de vorige vatten we de betekenis zonder dat Vlaams woord en met deze hebben we het Vlaamse woord nodig om ze de eerste keer te verstaan. Omdat het niet neer te schrijven is zoals het in Stevoort uitgesproken wordt, wordt erachter tussen haakjes de Nederlandse betekenis gegeven:

restel (kapmes), reppig (vuil), kri-eg (krek of juist), navenant (overeenkomstig), schob (afdak), zur (hoor), wames (pullover), blön (merel), subiet (aanstonds), hennig (fraai), frits (beetje), hak (laatste), vageng (snel), verhaat (profijt), forken (eten), sazze (deken), moal (zakje), kiêke (wenen), pit (kostuumjas), rap (vuiligheid), tetteliêr (langzame vent), knoemeliêr (prullevent), wes-stroep-stroef (bundel gras), roeter (Vlaamse gaai of meerkol), ontroise (verontrusting), loês (zot of goed weggestoken), taast (strobergplaats), versleêuren (verwelken), hoempelepair (kopje over), opstroefelen (mouw oprollen), knoefelen (onhandig werken), tuiêren (grazende koe aan ketting), troits (klompnagel), apprenses (aanstalten).

3. Een derde serie zijn enkele twijfelachtige gevallen die misschien het dialect zouden kunnen zijn van een Vlaams bestaand woord dat tussen haakjes wordt bijgezet.

wor (is het niet?) kan komen van nietwaar?
awal (welnu) kan komen van héwel
turris (bij u thuis)
gelettig (glad)
weij? (hoe?) van: op welke manier
moâaf (paars) van mauve (?)
aniênenoên (opeenvolgend) van aan een aan
tiêg (taai). 

Uit: Stevoort ... warm aanbevolen, pp. 51-52.

Fiche

Datering: 
--

Multimedia

Referenties

Stevoort ... warm aanbevolen (2002)
Titel: 

Stevoort ... warm aanbevolen (2002)

Ondertitel: 
Vroeger en nu
Plaats van uitgave: 
Hasselt
Jaar van uitgave: 
2002
Cover: 

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...