You are here

De Goudbloem - De Graanbeurs (Grote Markt)

Description

De Goudbloem behoort samen met Den Draeck tot de oudste huizen van de stad. Vanaf de 14de eeuw tot in 1671 droeg dit huis de naam van Gulden Hoift, Gulden Hoeft of Gulden Hoet (hoet, huit of huut = hoofd, kop), daarna die van Die Dry golt Blommen, De Dry Goudbloemen (1700), De Gaut Blomme (1774), De Dry Gaudtbloemen (1777).

Tegen het eind van de 19de eeuw sprak men van De Goudbloem en tijdens de laatste decennia van zijn bestaan over De Graanbeurs. Het geheel was een constructie van hout en leem, bedekt met een strooien dak, zoals destijds alle huizen waren gebouwd.

In 1487 was het van Maria Hollants, echtgenote van Johan Bolgry en weduwe van Theuwis Van den Bossche. Het ging in 1506 over naar Jan Cutsels (Cudders), in 1554 naar Oetken Cudders, in 1557 naar Jorden Cudders, die het in 1656 overliet aan zijn broer Claes Cudders. Apotheker Lambrecht Geens bewoonde het huis in 1571 en betrok zes jaar later De Roos. Claes Cudders verkocht het huis in 1574 voor 42 gulden jaarlijks aan de huidevetter Passchasius Colleyns, echtgenoot van Heylken Vyffeycken; hun dochter Oda stierf er in 1575 aan de pest. In 1584 woonde in dit hoekhuis Aert Squaden-Vos. Colleyns verkocht het in 1591 aan Peter Wynants. Burgemeester Peter Wynrocx bezat het in 1606. In 1614 erfde het Cornelis Verhuyck-Puts.

In 1650 werd het verbouwd in hout en met beeldhouwwerk en decoratieve elementen in voor- en zijgevel opgesmukt. Loys Mathys kocht het huis in 1666 voor 170 gulden jaarlijks van de erfgenamen van Wouter Wijnrox-van Elsrack, den Twelfman. In 1702 behoorde het toe aan apotheker Joês Knapen-Mathys; in 1715 was het bewoond door Joês de Segerards. De erfgenamen van Joês Knapen verkochten De Dry Gaudtbloemen in 1747 aan apotheker Henricus Knapen-Neesen, wiens weduwe het in 1778 voor 30 patakons aan Arnold van Paeschen verhuurde. In 1782 verkocht zij het aan de zakenman Lambert Knapen voor 3300 gulden. In 1844 was Jan Heeren er de eigenaar van. Van deze laatste ging het over naar zijn schoonzoon, de broodbakker Jan Vandenrycken, die op 20 juni te Sint-Truiden was geboren en te Hasselt in zijn huis aan de Minderbroedersstraat op 15 maart 1875 overleed als echtgenoot van Anna-Maria Heeren. Vandenrycken was een begaafd en gevierd volksdichter, al namen zijn lyrische ontboezemingen geen hoge vlucht. Er kon in Hasselt geen familiefeest, jubelfeest of kerkelijke plechtigheid gevierd worden of de bevolking deed een beroep op het talent van onze verzensmid. Bij het overlijden van burgemeester Arnold Bamps (21.5.1793-19.3.1865), tot wiens nagedachtenis de dankbare Hasselaren op de begraafplaats een prachtige grafsteen oprichtten, maakte hij zijn langste poëem. Dat gedicht van zestig regels werd daarna ook in De Onafhankelijke gepubliceerd. Ook schreef hij treur- en blijspelen. Zijn stads- en tijdgenoot, onderwijzer Jozef Thys, die verder onder de 'Lombaardstraat' nog ter sprake komt, stak hem inzake poëtische en taalvaardigheid naar de kroon.

Vandenrycken was ook voorzitter van de Broeders van het Keizerrijk, een groepering van 'Napoleonisten' of oudgedienden van Napoleon I. Tijdens het burgemeesterschap van Arnold Bamps werd ter nagedachtenis van die oudstrijders op het oude stadskerkhof een arduinen obelisk opgericht, acht meter ten zuiden van de kapel. De namen van de leden van de bestuurscommissie werden in het graniet gebeiteld. Vaandel en stok van de Napoleonisten bevinden zich in het stadsmusem (nvdr: niet meer aanwezig). Tot hun onsterfelijkheid dichtte Jan Vandenrycken volgende verzen: (cf. download).

Na Vandenrycken, die de laatste jaren van zijn leven in Sint-Marten tegenover de Minderbroederskerk woonde en daar ook overleed, werd De Goudbloem betrokken door broodbakkers Croes, Jenneken Aerts en Robert Vanstraelen-Houf. Toen deze laatste er woonde, bemerkte men op een ochtend dat drie fraai gebeitelde beelden 's nachts uit de gevel waren weggenomen. Dit voorval zette de eigenaars van huizen die met beeldhouwwerk waren versierd, ertoe aan de sculpturen elke avond binnen te halen of ze te vervangen door gipsen imitaties.

Toen Guilliam Jans-Vanrusselt, waard van de Grand Café, eigenaar was van De Goudbloem, liet hij de houten constructie afbreken en in kareelsteen opnieuw optrekken. Zelfs de eeuwenoude huisbenaming werd gewijzigd in De Graanbeurs. De Graanbeurs behoorde daarna toe aan de weduwe en de kinderen Fryns.

Uit: Hasselt intra muros (1989), pp. 35-36.

(1) GIS-GBK G@lileo Hasselt; (2) Pro-Gen (Stadsarchief Hasselt)

Fiche

Adres: 
De Goudbloem - De Graanbeurs
Grote Markt (21)
Hasselt
Kadastraal nummer: 
lag op perceel 1-H-800
Capakey: 
lag op perceel 71022H0800
Naam van het gebouw vroeger: 
Gulden Hoift, Gulden Hoeft, Die Dry golt Blommen, De Dry Goudbloemen (1700), De Gaut Blomme (1774), De Dry Gaudtbloemen (1777), De Goudbloem (einde 19de eeuw), De Graanbeurs
Periode of stijl: 
1487 / 1880
Architect: 
Leon Jaminé (1858-1921) - verbouwing in 1880
Opdrachtgever: 
Leon Jaminé (1858-1921) - verbouwing in 1880
Eigenaars / Huurders voor 1900: 

- 1487: Maria Hollants, echtgenote Johan Bolgry

- 1506: Jan Cutsels

- 1554: Oetken Cudders

- 1557: Jorden Cudders

- 1656: Claes Cudders

- 1571: Lambrecht Geens

- 1574: Passchasius Colleyns

- 1584: Aert Squaden-Vos

- 1591: Peter Wynants

- 1606: Peter Wynrox, burgemeester

- 1614: Cornelis Verhuyck-Puts

- 1666: Loys Mathys

- 1702: Joês Knapen

- 1747: Henricus Knapen-Neesen

- 1782: Lambert Knapen

- 1844: bakker Jan Heeren (Hasselt 1767-1849) X Hasselt 1791 Anna Christina Ooms (Hasselt 1760-1811)

- voor 1875: bakker Jean François Vandenrycken (Vandenrijken) (Sint-Truiden 1786 - Hasselt 1875) X Hasselt 1815 Anna Maria Heeren (Hasselt 1794-1879), dochter voorgaande

- na 1875: achtereenvolgens architect Leo Jaminé, bakker Croes, bakker Jenneken Aerts, broodbakker Robert Vanstraelen (°Hasselt 1854) X Hasselt 1879 Maria Catharina Houf (°Hasselt 1852), en Guilliam Jans-Vanrusselt

Eigenaars / Huurders sinds 1900: 

- 1922: Hendrik Devue

Vorige functie(s): 

woonhuis / handelshuis

- apotheek

- broodbakkerij

- Grand Café

Huidige functie: 

gesloopt (1933)

Beschrijving buitengevel: 

constructie van hout en leem, bedekt met een strooien dak

Verbouwingen: 

- 1880: verbouwing door Leon Jaminé, bouwheer en architect

Algemeen: 

Referenties

Hasselt intra muros (1989)
Titel: 

Hasselt intra muros (1989)

Ondertitel: 
Hasselt binnen de oude wallen. Historiek van straten, pleinen, gebouwen en huizen zoals opgetekend door Jan Juliaan Melchior (1848-1920)
Plaats van uitgave: 
Deurne-Hasselt
Jaar van uitgave: 
1989
Cover: 
Downloads

De Goudbloem - De Graanbeurs (Grote Markt) / Verzen, Jan Vanderycken - uit: Hasselt intra muros (1989), pp. 35-36

PDF icon Download (336.23 KB)

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...