You are here

Den Sleutel - Au Pot d'Or (Grote Markt)

Description

Den Gulden Sleutel, verbasterd tot Pot d'Or in plaats van Clef d'Or, was het hoekhuis van de Markt en de Kortstraat. Dit huis was gebouwd met een driedubbele rij vensters, waarvan er acht op de Markt uitzagen en achttien op de Kortstraat. Zeven van deze achttien vensters werden later dichtgemetseld ingevolge een personele belasting die, tegen het gezond verstand en de voorschriften van de hygiëne in, op het aantal ramen aan de straatkant werden geheven.

De hoofdingang van deze oude herberg lag aan de Grote Markt, terwijl een achterdeur toegang verleende tot de Kortstraat.

Deze hoek heette in de volksmond Den Vuylen Hoeck, vermoedelijk omdat in het laagste gedeelte van deze openbare plaats alle vuil op een hoop werd gegooid. Den Bleyden Hoeck lag enkele meter verder aan de zuidkant van het Armenkerkhof (thans Vismarkt).

Den Sleutel behoorde in 1455 toe aan Yde Goermans, in 1480 aan Jan van Ludick en in 1487 aan van Cutsels. Van deze ging het huis over naar de Sengeryen Sint-Quintinus. In 1549 was het van Henry de Scrye of Scraie, in 1612 van diens zoon Karel en in 1613 van de weduwe van de Scrye, Emerentia Schyven, die het aan Peter Laemdag verhuurde. Engel van de Laer erfde het in 1617 van Emerentia Schyven, van wie het in 1618 naar Dionijs van Beverst-Van de Laer overging. Deze laatste verkocht het in 1621 voor 115 gulden per jaar aan Willem Vuskens, die het afstond aan Jacob Claesen. Claesen liet het in 1645 over aan de apotheker Gysbrecht Wouters-Vuskens. De weduwe van de apotheker verkocht het in 1653 bij afroeping voor 174 gulden per jaar aan Gasper Hubens, van wie het door erfenis naar Hieronymus Van den Bossche alias Mopertingen, schepen van de Hoge Justitie van Tongeren en eigenaar van De Valck uit de Trichterstraat, dat toen Mopertingenhuis geheten werd.

In een verslag van de Commissie van Huisvisitaties van 1724 wordt De Sleutel 'de aude druckerye' genoemd. Jan Wagemans kocht het huis op 1 december 1723 voor 700 gulden en de hypotheek. Zijn zoon Henricus Wagemans verkocht op 9 november 1759 Den Gulden Sleutel voor 840 gulden en meer dan die som kapitale lasten aan Carolus Jordens. Op 16 maart 1783 ruilde Carolus Jordens-Wagemans Den Gulden Sleutel met De Dry Eemers van Carolus Engelen-Vanrusselt in de Lombaardstraat, die 1100 gulden opleggeld moest betalen. Deze laatste verhuurde in 1792 de herberg voor 280 gulden aan de meestbiedende, m.n. Petrus Castro.

In de 19de eeuw was er de ellegoedwinkel van Farcy en later de herberg van Guilliam Jans-Vanrusselt. Van dan af woonden er onafgebroken herbergiers: Gustaaf Caluwaerts-Bemelmans, Jozef Louis en Kuypers. Daarna woonde er nog de weduwe Kuypers.

Het pand werd tenslotte afgebroken toen de Kortstraat werd verbreed.

Uit: Hasselt intra muros (1989), pp. 27-28.

* Dit gebouw was het hoekhuis van de Grote Markt en de Kortstraat. Deze hoek werd in de volksmond 'Den Vuylen Hoeck' genoemd, vermoedelijk omdat in het laagste gedeelte van deze openbare plaats alle vuil op een hoop werd gegooid. 'Den Bleyden Hoeck' lag enkele meters verder aan de zuidkant van de Vismarkt.

* Vanaf het stichtingsjaar 1893 hield het Hasselts Leesgezelschap hier hun bijeenkomsten. Naar aanleiding van de viering van hun 100-jarig bestaan, gaf de vereniging een herinneringsprent uit.

* In de periode rond 1930 waren de ingangen van de Kortstraat en de Havermarkt de twee gevaarlijkste punten van de stad. Dit was te wijten aan het intense autoverkeer op de Grote Markt.

* 1940: "Hasselaren, herinnert gij u nog? — dat men in Oktober 1940 begon met den afbraak van het huis dat den hoek vormde tusschen Groote Markt en Kortstraat? Hiermee verdween een van Hasselt's oude huizen — het droeg den schilderachtigen raam van Pot d'or — en (…)." (1)

(1) Het Belang van Limburg, 12-11-1944, p. 2.

Fiche

Adres: 
Hasselt
Naam van het gebouw vroeger: 
Den Sleutel, Den Gulden Sleutel, De Gulden Pot, Au Pot d'Or
Naam van het gebouw nu: 
gesloopt (1940) (1)
Periode of stijl: 
1455
Eigenaars / Huurders voor 1900: 

- 1455: Yde Goermans

- 1480: Jan van Ludick

- 1487: van Cutsels

- begin 16de eeuw: Sengeryen Sint-Quintinus

- 1549: Henry de Scrye of Scraie

- 1612: Karel de Scrye

- 1613: Emerentia Schyven, weduwe voorgaande - verhuurt aan Peter Laemdag

- 1617: Engel van de Laer

- 1618: Dionijs van Beverst-Van de Laer

- 1621: Willem Vuskens

- (?): Jacob Claesen

- 1645: Gysbrecht Wouters-Vuskens, apotheker 

- 1653: Gasper Hubens

- einde 17de eeuw: Hieronymus Van den Bossche

- 1723: Jan Wagemans

- 1759: Carolus Jordens

- 1783: Carolus Engelen-Vanrusselt - verhuurt aan

- 1792: Petrus Castro, herbergier

- (?): Jozef Louis Kuypers

- ca. 1840: Mathijs Farcy

- 1884: Mathijs Farcy en kinderen

- (?): Guilliam Jans-Vanrusselt, herbergier

- (?): Gustaaf Caluwaerts-Bemelmans, herbergier

- (?): Jozef Louis, herbergier

- (?): Kuypers, herbergier

- (?): weduwe voorgaande

Eigenaars / Huurders sinds 1900: 

- weduwe Kuypers

- 1920: Alfons Vanbilsen

Vorige functie(s): 

woonhuis / handelshuis

- herberg

- ellegoedwinkel Farcy

- café Au Pot d'Or

Huidige functie: 

gesloopt (1940) (1)

Algemeen: 

- halfopen bebouwing

Referenties

Hasselt intra muros (1989)
Titel: 

Hasselt intra muros (1989)

Ondertitel: 
Hasselt binnen de oude wallen. Historiek van straten, pleinen, gebouwen en huizen zoals opgetekend door Jan Juliaan Melchior (1848-1920)
Plaats van uitgave: 
Deurne-Hasselt
Jaar van uitgave: 
1989
Cover: 

Recent toegevoegd

Rond 1570 was Melchior van Horn brouwer/herbergier in het huis ‘Het Schip’, Maastrichterstraat 9 . Er is...
Auteur: Tom Kenis Geparafraseerde Radio 2-getuigenis van militair William De Wilde en zijn echtgenote...
Auteur: Tom Kenis De familie Trippas verbleef in Belgisch Congo van 1954 tot en met de onafhankelijkheid...
Auteur: Tom Kenis Nikolaas Jan Pieter Geurts werd geboren te Eisden op 13 december 1931. Zijn vader was...
Auteur: Tom Kenis Antoinette Fransen, de moeder van Moelly Henno, werd tijdens Wereldoorlog II...
Zoveel Hasselaren, zoveel linken met Congo. Om de meest uiteenlopende redenen trokken Hasselaren al...
Auteur: Tom Kenis Joseph (°Hasselt 04.07.1926) en Denise (°Hasselt 22.01.1927) leerden elkaar kennen als...
Auteur: Tom Kenis André Billen, geboren in 1927, studeerde economie. Hij slaagde voor het diplomatiek...
Auteur: Tom Kenis De in Hamont geboren Joseph (Jef) Verlaak, thans inwoner van Viversel maar gedurende...
Auteur: Toon Blux Hermanus, Petrus, Joseph Blux is de oudste zoon van Louis Bleux (1) uit Kuringen en...