You are here
Description
Het Sweert is wellicht Hasselts best gekende huis. Het staat alvast talloze keren afgebeeld op toeristische folders en prentkaarten.
Het huis op de hoek van de Kapelstraat en de Grote Markt leent zijn naam aan het uithangbord: een masker waaruit een zwaard in een gehandschoende vuist omhoog steekt. Dat uithangbord verwijst meteen ook naar de bestemming van het huis: een apothekerswoning.
Al is Het Sweert niet de oudste apotheek van de Nederlanden, toch kan ze bogen op een respectabele ouderdom van bijna 300 dienstjaren. Sinds 1713 wordt het pand immers onafgebroken als apotheek gebezigd. Daarvoor was Het Sweert een herberg, maar toen de pillendraaiers er één keer hun thuis in vonden, werd ook die bladzijde definitief omgeslagen.
Vrijwel gelijklopend met die omschakeling kreeg het huis zijn huidige uitzicht: een typisch 17de-eeuws vakwerkhuis met stenen onderbouw. In 1989-1991 is Het Sweert voor het laatst grondig gerenoveerd.
Fiche
- 1426: Gielis Vleminx, herbergier
- ca. 1450: Renier Moerkens
- einde 15de eeuw: schepen, herbergier Rener Bunnen
- (?): herbergier Goeswijn Bunnen, zoon voorgaande
- 1559: stadsbestuur - verhuurt aan
- (?): meester-timmerman Joris Joris (+1578) en later aan Lambrecht Roelyff (= Lambert Rorive), die het pand dan koopt
- 1590: Lambrecht Roelyff
- 17de eeuw: glazeniersfamilie van Ryckel - waaronder Hendrik van Ryckel (1659) (cf. Jan (I) van Ryckel)
- begin 18de eeuw: Michiel Comans
- 1713-1755: apotheker Frans Coninx
- 1755-1772: apotheker Hendrik Jozef Coninx
- 1773-1824: apotheker Francis Amor Demey (+Maastricht)
- 1824-1849: apotheker Christiaan Hendrik Knapen-Neesen
- 1849-1869:apotheker Arnold Louis Maris-Schoofs
- (?): Dechamps
- na 1869: apotheker Hypoliet Schoofs
- 1919-1950: apotheker Edmond Lebeau X Pauline Chavée
- 1950: apotheker Jean Lebeau
- 1982: Gezondheidszorg vzw (Christelijke Mutualiteit)
- Apotheek In het Zwaard cv
handelshuis
2010: apotheek In het Zwaard
1978 - Z.g. huis "Het Sweert", reeds vermeld in 1426. Oorspronkelijk een gasthof of herberg met aanhorigheden; vanaf 1713 tot heden in gebruik als apotheek. In 1659 (jaartal op de bovenverdieping) werd het gebouw grondig hersteld en kreeg het zijn huidige uitzicht. Restauratie in 1923, met aanpassing der benedenverdieping aan de Kapelstraat. Belangrijk voorbeeld van Maasstijl met behouden bovengedeelte in stijl- en regelwerk. Imposant hoekhuis, vijf + vijf traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak (nok // Grote Markt, leien) voorzien van drie afgewolfde dakkapellen en afgewerkt met een zware houten kroonlijst op uitgesneden modillons. De onderbouw is van baksteen op een beschilderde, hardstenen plint; vensterregister van kalksteen; kruiskozijnen met beluikt benedengedeelte (glas-in-lood). Rechthoekige deur in een geblokte kalkstenen omlijsting, bekroond met een bolkozijn als bovenlicht. Het vensterregister der tweede bouwlaag is van hout: houten kruiskozijnen met beluikt benedengedeelte (glas-in-lood). De derde bouwlaag is in overstek, op houten consoles, en bezit een zeer rijke vakwerkstructuur met lemen vullingen: zes ankerbalken en zes regels, de vakken opgevuld met St.-Andrieskruisen. Vier houten kruiskozijnen, zoals op de tweede bouwlaag, gekoppeld aan de derde en de vijfde ankerbalk. De zijgevel heeft een aangepaste benedenverdieping van hardsteen met imitatiebanden. De tweede bouwlaag is hier eveneens van stijl- en regelwerk; twee gekoppelde houten bolkozijnen en drie aangepaste vensters. Overkragend gedeelte op uitgesneden consoles; houten kruiskozijnen. Op de hoek (tweede bouwlaag), embleem: een maskerkop met opengesperde muil, waaruit een gehandschoende arm tevoorschijn komt met een omhooggehouden zwaard. (2)
* Het huidige gebouw is ontstaan uit een eenbeukig, gotisch diephuis waarvan de noordelijke kopgevel vermoedelijk in dubbele overkraging, gesitueerd was langs de Kapelstraat. Uit deze vroeg 15de-eeuwse fase (1426) dateert de gotische ruimte op de eerste verdieping langs de marktzijde. In 1657 liet Hendrick Van Ryckel het gebouw vergroten en aanpassen tot een decoratief vakwerkgebouw met een stenen pui. De 17-de eeuwse kruisramen langs de marktzijde werden in de 19de eeuw aangepast en de pui langs de Kapelstraat werd vernieuwd in 1936.
- 1659: Hendrik van Ryckel vernieuwde het huis
- 1762: wijziging van de helling van het dak
- 19de eeuw: aanpassing kruisramen
- 1923: restauratie; aanpassing gelijkvloers Kapelstraat
- 1936: aanpassing pui aan Kapelstraat
- 1987: rehabilitatie pand 't Sweert, in opdracht van Gezondheidszorg vzw Hasselt, naar ontwerp van architect Jo Spaas (Neerpelt); 1989-1991: restauratiewerken
- 2010: plaatsen demonteerbaar hellend vlak en trap voor toegang apotheek Het Sweert, in opdracht van Apotheek in het Zwaard cv Hasselt, naar ontwerp van architect Jo Spaas (Neerpelt)
- burgerhuis
- hoekpand
- gesloten bebouwing
- perceelgrootte (incl. Kapelstraat 2): 225 m2