Langs de zuidelijke grenszone van Sint-Lambrechts-Herk met Stevoort en Alken voeren de parallel lopen van de Herk en haar voornaamste zijloop, de Mombeek hun water in noordwestelijke richting. Voor de Mombeek zijn dat de Oude Mombeek met weinig water, de Nieuwe Mombeek als hoofdloop met het grootste debiet en de Ossengracht (vóór 1850 de oorspronkelijke loop van de Oude Mombeek) die alleen water transporteert tijdens langdurige regenperiodes. De Mombeek is een natuurlijke grens over een afstand van pakweg drie kilometer door het natuurgebied Mombeekvallei en mondt uit in de Herk tussen de expressweg en de spoorweg. In de meer noordwestwaarts gelegen grenszone met Alken en Stevoort voert de Herk het water af, eveneens via evenwijdige lopen maar dan wel over een bredere dalbodem: de Herk, de Kleine Herk (omgeleid om de gronden rond het kasteel van Wideux te draineren) en de Laakbeek (een afsplitsing van de Kleine Herk) zijn er de hoofdaders. Vermeldenswaard is de recente wijziging (2008) van de bodembestemming in de Herkvallei, van landbouw- naar natuurzone. Dit Herker- en Mombekerwater stroomt naar de Gete aan de grens van Herk-de-Stad met Halen en een paar honderd meter verder naar de Demer. Het Demerbekken behoort tot het stroomgebied van de Schelde. Tijdens de ijstijden schuurden de Herk en de Mombeek gedurende tienduizenden jaren vrij diepe dalen uit en vulden deze achteraf gedeeltelijk op tijdens overstromingen. Maar ook langs de noordelijke dalflanken van beide beken boetseerden korte zijbeekjes een relatief reliëfrijk landschap in onze gemeente. Zo kan men de twee zijbeekjes van de Mombeek, het Muntelbeekje (op Sasput zichtbaar in oostelijke richting) en de Si(n)gersveldbeek (goed waarneembaar aan de oostzijde van de expressweg) en hun dalvormen duidelijk onderscheiden. Er zijn ook beekjes bekend – oude kaarten maken dat duidelijk - die niet meer te vinden zijn op het terrein noch op de actuele topografische kaart maar wel waarneembare dalen in het landschap uitschuurden. Ze droogden uit of verdwenen door grondophopingen en bebouwing. Achter het kerkhof, tussen de Gravin de Stembierstraat en de Graaf de Brigodestraat onderscheiden we in het laagste deel een flinke gracht: dit is een restant van wat ooit de Hoogdorpsbeek was. Aan de oostzijde van het Beukenhofdomein en verder zuidwaarts – ondermeer aan Greetje's brug - stroomt een minibeekje, de Bosstraatbeek naar de Kleine Herk. In het westen van Sint-Lambrechts-Herk lijkt de Kleine Roostbeek een flinke gracht, percelen scheidend en uitmondend in de Kleine Herk. De Waanbeek in het noordwesten (grens met Hasselt) mondt ook uit in de Kleine Herk maar dan in Stevoort. Dit langer zijbeekje meandert sterk en heeft nog een nagenoeg natuurlijke loop. Zijn bronzone ligt verspreid over een vrij groot gebied, onder meer ten westen van de Sint-Truidersteenweg en in de buurt van Ter Hilst. Dit is duidelijk waar te nemen in de zeer natte zone tegen de E313. Onder invloed van de mens zijn, in verschillende perioden van de geschiedenis en met verschillende motieven, de loop en de structuur van de waterlopen gewijzigd.

Uit: Sint-Lambrechts-Herk / Warm aanbevolen (2011), p. 5.